Το περασμένο Σάββατο, 16 Οκτωβρίου, το ΤΠΠΛ είχε επιτέλους, μετά από ενάμιση χρόνο, τη χαρά να μοιραστεί δια ζώσης μια όμορφη εκδήλωση, με αρκετούς φίλους και συνεργάτες του –τουλάχιστον όσους επέτρεψαν τα υγειονομικά μέτρα για την πανδημία. Αφορμή στάθηκε η παρουσίαση της έκδοσης των ποιητικών συλλογών «Ορυχτών αίνος» και «Κύβοι τεμνόμενοι» του Λαυριώτη ποιητή Νίκου Βουρλάκου. Τα ποιήματα ανήκουν στην πρώιμη εργογραφία του ποιητή,  που είχαν παραμείνει ανέκδοτα έως τώρα. Προσκεκλημένοι ομιλητές στην παρουσίαση του έργου ήταν οι κ.κ. Κώστας Πόγκας, πρώην δήμαρχος Λαυρίου και πρώην μεταλλωρύχος, η καθηγήτρια ΕΜΠ Μαρία Περράκη, ο Γιώργος Δερμάτης, ιστορικός, Δρ. του Πανεπιστημίου της Louvain-la Neuve και ο συγγραφέας.

Ο οικοδεσπότης, καθηγητής ΕΜΠ Δημήτρης Καλιαμπάκος, αντιπρόεδρος της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης  της Περιουσίας του ΕΜΠ (ΤΠΠΛ), εισήγαγε τη βραδιά εξιστορώντας την απαρχή της πρωτοβουλίας της έκδοσης, που ήταν η εντυπωσιακή γνωριμία του με την ποίηση του Ν. Βουρλάκου. Μίλησε για μια αποκάλυψη, που μετουσιώνει τόσο το προσωπικό βίωμα, όσο και το συλλογικό, της Λαυρεωτικής κοινωνίας, από τον ιδιότυπο κόσμο των μεταλλείων σε γοητευτική ποίηση. Μίλησε για την αξία των ποιημάτων σε πραγματολογικό και φαντασιακό επίπεδο: για την ευθύβολη ανάκληση ορυκτών, πετρωμάτων, μεταλλευτικών εργαλείων, τρόπων και καταστάσεων, αλλά και του φανταστικού σύμπαντος του χθόνιου κόσμου με διατάσεις μυθολογικές και συμβολικές. Τόνισε την ιδιότυπη γλώσσα του, από τη βιωμένη ορολογία των ορυκτών και πετρωμάτων και από το επάγγελμα του μεταλλωρύχου, που αποπνέει το σύμπαν της στοάς και της μεταλλείας, παρομοιάζοντάς το με την ιδιότυπη γλώσσα του Ν. Καββαδία, που αποπνέει το σύμπαν της θάλασσας και της ναυτοσύνης.

Πρώτος από τους ομιλητές πήρε το λόγο ο κ. Κώστας Πόγκας, εκφράζοντας τον θαυμασμό του στον ποιητή που «συνεχώς μας εκπλήσσει» αιχμαλωτίζοντάς μας με την παραστατική εξύμνηση του υποχθόνιου κόσμου των μεταλλωρύχων και των ορυκτών όλου του κόσμου, και ιδιαίτερα του «υπόγειου λαβυρίνθου της Λαυρεωτικής», ξυπνώντας και τις δικές του, προσωπικές μνήμες. Ευχήθηκε στον συγγραφέα να συνεχίσει το σπουδαίο έργο του και συνεχάρη και ευχαρίστησε το ΤΠΠΛ και το ΕΜΠ για την έκδοση αυτή, ευχόμενος τη συνέχιση και ενδυνάμωση των δεσμών του με την πόλη του Λαυρίου. Τέλος, εξέφρασε την ευχή το βιβλίο να διαβαστεί από όλους τους Λαυριώτες αλλά και πολύ ευρύτερα.

Μια διαφορετική προσέγγιση παρουσίασε η κ. Μαρία Περράκη, ψηλαφώντας τη σχέση ορυκτών και ποιημάτων. Περιέγραψε την αναζήτηση της για νέα εργαλεία στη διδασκαλία των ορυκτών  και την έρευνά της στον κόσμο της ποίησης για τον σκοπό αυτόν. Αναφέρθηκε σε σπουδαία ποιήματα μεγάλων ποιητών, όπως οι Νερούδα,  Μποντλέρ, Ουάιλντ, Καβάφης, όπου όμως τα ορυκτά αναφέρονται αόριστα και εξωτικά. Σε αντιπαράθεση, τα ορυκτά του Ν. Βουρλάκου προσεγγίζονται με ακρίβεια, με βαθιά γνώση για τις ιδιότητες τους,  αλλά και με έντονο συναίσθημα, διπλή απόρροια της μακρόχρονης βιωματικής σχέσης μέσα στις υπόγειες γαλαρίες. Παραθέτοντας αποδεικτικά επιλεγμένα αποσπάσματα των ποιημάτων, η κ. Περράκη διατύπωσε την άποψη ότι «αυτή η συλλογή ποιημάτων θα μπορούσε να αποτελέσει ένα αξιόλογο πανεπιστημιακό διδακτικό σύγγραμμα ορυκτολογίας». «Σε μια δεύτερη ανάγνωση», τόνισε,  «καταλαβαίνεις ότι χρησιμοποιεί τα ορυκτά, που γνωρίζει καλά, για να μιλήσει, μέσω της ποίησης, για τη ζωή, τον έρωτα, την εργασία σε δύσκολες συνθήκες, τις πανανθρώπινες αξίες, το θάνατο», που, «μας κάνει να βλέπουμε την ποίηση μέσα στην ορυκτο-ποίηση, κάτι πολύ πιο βαθύ από την εξωτερική ομορφιά των ορυκτών».

«Ο κόσμος των μεταλλείων έχει βρει εδώ και πολλά χρόνια τον ποιητή του, τον Νίκο Βουρλάκο». Με τη διαπίστωση αυτή ξεκίνησε την ομιλία του ο Γιώργος Δερμάτης, αφού επαίνεσε την πρωτοβουλία και την υλοποίηση της έκδοσης αυτής και ευχαρίστησε τους κ.κ. Καλιαμπάκο και Βουρλάκο για την πρόσκληση. Στη συνάντηση του «αγγίγματος της Μούσας», της πηγαίας ευαισθησίας, με τη βαθιά γνώση και τα δυνατά βιώματα της περιπλάνησης στις υπόγειες στοές, αλλά και τη γλωσσική – παιδευτική καλλιέργεια του Ν. Βουρλάκου απέδωσε ο ομιλητής τη μεγάλη αξία των ποιημάτων αυτών και την προσέγγιση του κόσμου που περιγράφει ως «θητεία και παιδεία ζωής», καθιστώντας το αόρατο σκοτάδι ορατό. Ως ύμνο προς τη ζωή διάβασε ο κ. Δερμάτης την ποίηση αυτή, ως «νίκη της ανθρώπινης συνείδησης», χαρακτηρίζοντάς την «ποίηση υπαρξιακή-μυστική-φιλοσοφική-θρησκευτική, μα προ παντός κοινωνική, ανθρωποκεντρική». Ο ποιητής, συνέχισε ο ομιλητής, «δίνει φωνή και πρόσωπο σε έναν κόσμο βουβό-σιωπηλό και τον υψώνει ποιητικά στο φως της συλλογικής μνήμης, στο φως του χρόνου». Κατέληξε διακρίνοντας πνοές -στο ποιητικό ύφος- «από τον λυρισμό και τη ρωμαλεότητα μεγάλων ποιητών, του Λόρκα, του Νερούδα, του Ρίτσου, του Ελύτη, πάντα με τη μοναδική ποιητική ταυτότητα του Νίκου Βουρλάκου» που μετουσιώνουν την ανάσα του μεταλλωρύχου σε λυτρωτική ποίηση.

Τέλος, πήρε το λόγο ο ποιητής, ο οποίος, αφού ευχαρίστησε το ΤΠΠΛ, τον κ. Καλιαμπάκο προσωπικά για την πρωτοβουλία και την επιμελήτρια της έκδοσης κ. Όλγα Σενή, μας ανέπτυξε και προφορικά, αφηγηματικά, μερικά από τα βιώματά του στους λαβυρίνθους της Λαυρεωτικής, που του έδωσαν τροφή για την ποίησή του. Ξεκίνησε από το έναυσμα  της ορυκτοθηρικής ζωής του, όταν στα 1972, μια μαθήτριά του του πρόσφερε δώρο, από τον πατέρα της, ένα κομμάτι αζουρίτη. «Η λάμψη του με τρέλανε» είπε χαρακτηριστικά κι από τότε, ξεκίνησε τις υπόγειες περιπέτειές του, μαθητεύοντας στην αρχή, με το φίλο και συνοδοιπόρο του, παλιό μεταλλωρύχο, Κώστα Τζανή. Αναφέρθηκε στις εξορμήσεις τους μαζί με τον Γιάννη Κεντρωτά, σε συγκλονιστικές ανακαλύψεις, μα και ατυχήματα. Με αμεσότητα και συγκίνηση λαϊκού παραμυθά αλλά και λεπτότητα καλλιτέχνη μας ταξίδεψε στο «υπόγειο παλίμψηστο» όπως το χαρακτήρισε για αρκετή ώρα, που, όμως, όλοι νοιώσαμε ότι έτρεχε σαν το νερό και που είναι δύσκολο να μεταφερθούν σε λίγες μόνο γραμμές.

Ανάμεσα στις ομιλίες, η ανάγνωση ποιημάτων που επέλεξε η ίδια από την Ελένη Ψαρρά, της θεατρικής ομάδας Λαυρίου «Εξόρυξη», δημιούργησαν μια υποβλητική ατμόσφαιρα, μέσα στο επίσης υποβλητικό βιομηχανικό σκηνικό της Αποθήκης Επίπλευσης. Για την εισαγωγή στο κλίμα της βραδιάς, προβλήθηκαν στην αρχή δυο ολιγόλεπτα αποσπάσματα από την βραβευμένη ταινία ντοκιμαντέρ του Γιάννη Κατσάμπουλα “Σκουριασμένες εικόνες” του 1997.  Στην ταινία πρωταγωνίστησαν ο Πέτρος Αλατζάς στο ρόλο του φοιτητή και ο ποιητής Νίκος Βουρλάκος, υποδυόμενος τον εαυτό του.

Στην κατάληξη της βραδιάς, χαιρέτισε ο Δήμαρχος Λαυρεωτικής κ. Δημήτρης Λουκάς. Εξέφρασε τη μεγάλη του ικανοποίηση για την εκδήλωση και εξήρε τόσο το έργο του ποιητή Ν. Βουρλάκου, όσο και την πρωτοβουλία της έκδοσης από το ΤΠΠΛ.

Την εκδήλωση διοργάνωσε το ΤΠΠΛ με την υποστήριξη της Εταιρείας Μελετών Λαυρεωτικής, τον Επιμορφωτικό Εκδρομικό Όμιλο Λαυρίου και τη Χορωδία Λαυρίου.

Την βιβλιοπαρουσίαση πλαισίωσε έκθεση φωτογραφίας, με θέμα το μεταλλευτικό Λαύριο, που είχε στηθεί στο πλαίσιο της παρουσίασης του Γεωπάρκου Λαυρεωτικής, από τους φωτογράφους κ.κ. Γιώργο Βαρθολομαίο και Μπάμπη Κοσμίδη.