Μέσα σ’ ένα ιδιαίτερα ζεστό κλίμα –μεταφορικά και κυριολεκτικά, μιας που ο Ιούλιος αποδεικνύεται ιδιαίτερα θερμός- πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, στις 8 Ιουλίου στο ΤΠΠΛ η εκδήλωση που ολοκλήρωσε τον Πανελλήνιο Καλλιτεχνικό φοιτητικό-νεανικό Διαγωνισμό για τη Φιλοτέχνηση Μνημείου-Γλυπτού σε κεντρικό χώρο του Πάρκου. Το μνημείο έχει στόχο την ανάδειξη και απότιση φόρου τιμής στη σπουδαία ενέργεια και τη γενναία ομάδα των 11 ηρώων, κατά τη ζοφερή περίοδο της ναζιστικής κατοχής στο Λαύριο του ’41-’45, η οποία έσωσε την πόλη από την πείνα που κυριολεκτικά θέριζε τον τοπικό πληθυσμό. Η πράξη δεν ήταν άλλη από την μυστική και ριψοκίνδυνη παραγωγή ασημιού, κάτω από τη μύτη του κατακτητή, και η προώθηση του προϊόντος στη μαύρη αγορά με αντάλλαγμα τρόφιμα που, με τη βοήθεια του ΕΑΜ, διοχετεύτηκαν στα ζωογόνα συσσίτια, βάζοντας φρένο στο θάνατο που μάστιζε την πόλη.
Η εκδήλωση στήθηκε στην Αποθήκη Επίπλευσης. Στα πλαϊνά κλίτη της αίθουσας εκτέθηκαν οι 12 συμμετοχές που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Στο πάνελ παρακάθησαν οι εκπρόσωποι των φορέων που στήριξαν αυτήν την προσπάθεια και υπήρξαν μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής: ο κ. Τ. Βλάδος, Πρόεδρος της Εταιρείας Μελετών Λαυρεωτικής, η οποία και έδωσε το αρχικό ερέθισμα για τη δημιουργία μνημείου, ο κ. Α. Μώρογλου, Δημοτικός Σύμβουλος, εκπρόσωπος του Δήμου Λαυρεωτικής, ο κ. Δ. Μέντης, Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Λαυρίου - Αν. Αττικής και ο Καθ. Δ. Καλιαμπάκος, Αντιπρόεδρος της ΕΑΔΙΠ-ΕΜΠ – ΤΠΠΛ, που ανέλαβε την όλη διοργάνωση του εγχειρήματος και ήταν ο οικοδεσπότης της εκδήλωσης. Σε ειδικές θέσεις παρακάθησαν συγγενείς, απόγονοι των 11 ηρωικών εργαζομένων, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του Προέδρου της ΕΜΕΛ.
Τους χαιρετισμούς άνοιξε ο Πρύτανης του ΕΜΠ Ανδρέας Μπουντουβής, ο οποίος χαρακτήρισε τους 11 «εξέχουσες φυσιογνωμίες ως πολίτες, επιστήμονες, ηγέτες, αγωνιστές, υπέροχους Έλληνες», το ΤΠΠΛ «τύμβο» της πράξης τους και το ασήμι «καύσιμο της ηρωικής προσπάθειας και αποτελέσματος», δίδοντας και το βιογραφικό του κομβικού προσώπου της ομάδας, του Καθηγητή Κ. Κονοφάγου. Ο κ. Τάσος Βλάδος, στη συνέχεια, ευχαρίστησε όσους συντέλεσαν στην υλοποίηση της πρώτης εισήγησης της ΕΜΕΛ, που ακολούθησε την ιστορική τεκμηρίωση του γεγονότος, και η οποία πρωτοδημοσιεύτηκε στο επιστημονικό άρθρο των Κ. Τσάιμου - Ηλ. Κονοφάγου – Γ. Δερμάτη στην ειδική έκδοση για τα 170 χρόνια του ΕΜΠ, βασιζόμενη και στο βιβλίο του Π. Δρίβα «Το Λαύριο στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης», ενώ χαρακτήρισε τον χώρο του ΤΠΠΛ «πατρογονική πύλη εισόδου της ιστορίας του νεότερου Λαυρίου». Ο κ. Δαμασκηνός Μέντης, Πρόεδρος του ΕΚΛ ανέδειξε τον ρόλο του ΕΑΜ στην κατοχή, κάνοντας αναφορά στον ύμνο του ΕΑΜ («το ΕΑΜ μας έσωσε απ’ την πείνα») και τόνισε τη σημασία της διατήρησης της μνήμης τέτοιων γεγονότων, ειδικά για τη νεολαία, που δίνουν το ερέθισμα της αναζήτησης της αλήθειας και της ανάδειξης μεγάλων αξιών όπως η αλληλεγγύη, η στήριξη του αδύναμου και επισήμανε τη διαρκή ανάγκη συντριβής του φασισμού. Τους χαιρετισμούς έκλεισε ο Δήμαρχος Λαυρεωτικής Δ. Λουκάς, ο οποίος συνεχάρη την πρωτοβουλία, και επανέλαβε τη σταθερή δέσμευση του Δήμου να είναι αρωγός μέχρι την τελική υλοποίηση του έργου στη θέση όπου η αρχική πράξη τελέστηκε. Τόνισε δε πως όλες οι προτάσεις των διαγωνιζόμενων έχουν την ίδια σημασία, ανεξάρτητα από τις βραβεύσεις.
Στη συνέχεια τον λόγο πήραν οι δύο βασικοί ομιλητές της εκδήλωσης. Πρώτος μίλησε ο Λαυριώτης ιστορικός Δρ Γιώργος Δερμάτης, Έφορος Ιστορικού Αρχείου της ΕΜΕΛ. Η ομιλία του με τον ποιητικό τίτλο «Με τη φλόγα της Αντίστασης άναψαν την κάμινο του αργύρου...» θα αποτελέσει κεντρικό στοιχείο του επιγράμματος στο μελλοντικό μνημείο. Αναφερόμενος και εκείνος στην ιστορική τεκμηρίωση του άρθρου που συνυπέγραψε με τους Κ. Τσάιμου, καθηγήτρια ΕΜΠ (†) και Δρ Η. Κονοφάγο, γιού του αείμνηστου, καθώς και στο βιβλίο απομνημονευμάτων του Παναγιώτη Δρίβα, εμπλουτίζοντάς τα με νέα στοιχεία από την ιστορική του έρευνα, έδωσε ανάγλυφη την εικόνα της σκοτεινής εποχής, έκανε αναφορά στη χημική μέθοδο που εφηύρε ο Κ. Κονοφάγος για τη μυστική παραγωγή του αργύρου, καθώς και στο χρονικό των συντελεστών της τιμώμενης πράξης και της αντιστασιακής οργάνωσης του ΕΑΜ, έως τη σωτήρια διανομή των συσσιτίων. «Συμμετέχουμε όλοι σε μια ιστορική στιγμή για να αποδοθεί η οφειλόμενη τιμή σ’ αυτούς τους αγωνιστές, που έσωσαν μιαν ολόκληρη πόλη», κατέληξε ο ομιλητής, εκφωνώντας και το επίγραμμα που θα κοσμεί το μνημείο.
Η ομιλία του Καθηγητή Δημήτρη Καλιαμπάκου, στη συνέχεια, είχε θέμα “Σύγχρονες αντηχήσεις μιας ηρωικής πράξης”. Αρχίζοντας με το προσκλητήριο των ονομάτων της ομάδας των 11, τόνισε την συνεισφορά όλων, αφού όλοι διακινδύνευσαν για το ζωογόνο αποτέλεσμα ό,τι πολυτιμότερο είχαν: την ίδια τους τη ζωή. Κεντρικός άξονας της ομιλίας του υπήρξε η κατάδειξη των αποτελεσμάτων όταν η επιστημονική πρωτοπορία και η τεχνολογική καινοτομία τίθενται στην υπηρεσία των πραγματικών κοινωνικών αναγκών, όπως στο τιμώμενο παράδειγμα. Σήμερα, τόνισε, αδυσώπητα προβλήματα παραμένουν: πείνα, λειψυδρία, απουσία υποδομών υγιεινής για τεράστιο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού. Έθεσε το ζήτημα του προσανατολισμού της ογκώδους γνώσης και πληροφορίας που παράγεται πλέον καθημερινά, υπογραμμίζοντας πως «ο αγώνας για την ελευθερία θέλει τεχνολογική πρωτοπορία». Έθεσε ακόμη τις ιδιότητες που οφείλει να έχει σήμερα ο σύγχρονος μηχανικός: ηθική συγκρότηση, καλλιέργεια, όραμα, ενώ για το ΕΜΠ, τόνισε πως κατέκτησε το «βαρύ» του όνομα με την παρουσία του στο μέτωπο των κοινωνικών προβλημάτων. Ολοκληρώνοντας, ο Δ. Καλιαμπάκος αναφέρθηκε στον διαγωνισμό, στην ισχυρή συνέργεια με τους τοπικούς φορείς –«δεν συνεργαζόμαστε με την τοπική κοινωνία, ζούμε-αναπνέουμε μαζί», είπε χαρακτηριστικά-, στη σημασία της τέχνης ως αντίβαρο εξισορρόπησης της τεχνοκρατικής σκέψης και στο αναμενόμενο γλυπτό που θα «πολλαπλασιάσει το χώρο» και ευχαρίστησε την κριτική επιτροπή των καλλιτεχνών και τους νέους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα με τα έργα τους.
Στη συνέχεια, έλαβε τον λόγο ο επικεφαλής της καλλιτεχνικής επιτροπής, πρύτανης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, Καθηγητής Νίκος Τρανός για να ανακοινώσει πλέον τα βραβεία. Στην εισαγωγή του ανέφερε πως το δίπολο καλό-κακό υπάρχει πάντα κι εμείς «ήρθαμε εδώ να τιμήσουμε το καλό». Πρότεινε την ευαισθησία απέναντι στα κοινά, την αγάπη για τον συνάνθρωπο και τη μνήμη ενάντια στο φασισμό, αναφερόμενος μάλιστα «στο μεγάλο απέναντι μνημείο, τη Μακρόνησο». Τέλος, υπογράμμισε πως οι τέχνες είναι ένα πολυεργαλείο για την κατανόηση της ύπαρξής μας.
Και η αποκάλυψη των βραβείων:
Γ’ Βραβείο στο έργο του κ. Ευστάθιου Πάλλα (ψευδώνυμο «Τρυποκάρυδος»), εικαστικού, απόφοιτου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ.
Β’ Βραβείο στην Πανωραία-Ελένη Χρυσανθοπούλου, (ψευδώνυμο “La0p0”), Αρχιτέκτονα Μηχ., απόφοιτης Ε.Μ.Π.
Α’ Βραβείο και υλοποίηση της πρότασης στους Αγάπη Μυρσοδέλη και Γεώργιο Χατζησπύρου (ψευδώνυμο «Πίνδαρος»), Φοιτητές Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
Τα βραβεία αθλοθετήθηκαν από το ΤΠΠΛ και με τα συμβολικά ποσά των 1.000€, 1.750€ και 3.000€, αντίστοιχα ενώ, όπως αναφέρθηκε, θα υλοποιηθεί το πρώτο βραβείο στην κεντρική πλατεία του Πάρκου.
Τα βραβεία τους παρέλαβαν οι νικητές, δια χειρός του Πρύτανη ΕΜΠ και του Δημάρχου Λαυρεωτικής, ενώ όλοι οι συμμετέχοντες παρέλαβαν αναμνηστικά –βεβαιώσεις της συμμετοχής τους και «χελώνες» αντίγραφα των πρωτοτύπων της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου, με την πρωτότυπη σφραγίδα “Laurium”.
Τέλος , ο τοπικός σολίστας του ακορντεόν κ. Γ. Ελευθεριάδης έπαιξε τρεις σκοπούς για το κοινό, το οποίο στη συνέχεια περιηγήθηκε στην έκθεση των έργων και μεταφέρθηκε στον προαύλιο χώρο της Αποθήκης Επίπλευσης για το κέρασμα στο μπουφέ και τον σχολιασμό των έργων.
(Ολόκληρη την εκδήλωση μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ:
